Włóczykij :: Forum poszukiwaczy

PIERWSZY

Zakończyła się Wielka Wojna. Polska odzyskuje niepodległość i państwowość po 123 latach nieistnienia
Prócz ziem, które są Polską istnieją także tereny sporne. Tereny, które są "na celowniku" Niemiec. To Warmia i Mazury i Górny Śląsk. Na Śląsku wybucha pierwsze a potem drugie powstanie. I trzecie. A w "międzyczasie" ogłoszony zostaje plebiscyt. Plebiscytu ma dopilnować angielsko-francusko-włoska komisja rezydująca w Opolu.
Komisja dysponuje sporym parkiem samochodowym, by móc się w miarę sprawnie przemieszczać. Najbardziej luksusowym z tych pojazdów był samochód amerykańskiej produkcji.

DRUGI

W Indianopolis (USA) w 1851 roku powstaje fabryka produkująca urządzenia do mielenia zbóż. Wkrótce fabryka się rozrasta i zaczyna produkcję innych maszyn. A w 1903 roku powstaje pierwszy samochód. Co prawda z niewielkim, dwucylindrowym silnikiem w układzie widlastym. Konstrukcja ewoluuje - do wyposażenia samochodów wchodzą silniki cztero i sześciocylindrowe. Także w układzie widlastym. W roku 1909 produkt firmy NORDYKE MARMON & Co. wygrywa pierwszy wyścig Indianapolis 500 na motocyklowym torze z ceglanym podłożem. To samochód MARMON 32.
Po sportowych sukcesach firma rozwija produkcję, zajmuje już 3 budynki produkcyjne w różnych miejscach miasta oraz halę montażową.
W roku 1916 do produkcji wchodzi samochód MARMON 34.

cdn

C.

MARMON 34 produkowany był przez 8 lat z różnymi zmianami. Początkowe modele nie miały hamulców na przednie koła. Miały natomiast wsteczne lusterko (nie znane w innych samochodach z tego rocznika), elektryczne oświetlenie, elektryczny sygnał. Marmona 34 napędzał sześciocylindrowy, rzędowy, dolnozaworowy silnik o pojemności nieco ponad 5 i pół litra i mocy około 75 KM. Przeniesienie napędu na tylną oś za pomocą trzybiegowej skrzyni biegów z biegiem wstecznym. Nadwozie otwarte ze składanym dachem. Uchodził wówczas za samochód luksusowy.
Taki właśnie model Marmona był jednym z samochodów komisji plebiscytowej.
Kiedy pod koniec działalności rozwiązywano komisję, jej najlepszy samochód (może także i inne) przekazany został w użytkowanie polskiemu rządowi.
Podobno Gabriel Narutowicz nie zdążył użyć tej limuzyny.
Natomiast jego następca, prezydent Stanisław Wojciechowski, często korzystał z tej rządowej limuzyny. Zamiast tablicy rejestracyjnej Marmon miał z przodu prostokątną, czerwoną tablicę z białym orłem. Niestety-nigdzie nie znalazłem fotograficznego potwierdzenia tej informacji (zwykle na zdjęciach występuje rządowy Cadillac).
W roku 1926 do swojej dyspozycji otrzymuje Marmona minister robót publicznych-Jędrzej Morawiecki i przypuszczalnie używany był w tym resorcie do roku 1929.
W roku 1930 (lub 1932) na rządowej aukcji samochód zakupił ministerialny kierowca tego samochodu-pan B.
Nadszedł rok 1939 i Marmon miał wywędrować do Rumunii. Jednak plan się nie powiódł. Samochód został z granicy zawrócony i znalazł się w okolicy Krosna. By uchronić pojazd przed rekwizycją (i pewnym zniszczeniem) auto rozebrano na części i ukryto.
Powojenna historia Marmona 34 jest mi znana od 1960 roku.

cdn

C.

Po wojnie, do roku 1961, samochód został poskładany ale pozostawał w ukryciu. Podchody różnych kolekcjonerów, handlarzy itp by zdobyć auto kończyły się niczym. Właściciel konsekwentnie trwał przy tym, by samochód trafił do polskiego muzeum. Marmon został nawet zarejestrowany i otrzymał numer rejestracyjny RA 47-50. W roku 1961 wziął udział (wraz z właścicielem) w rajdzie pojazdów zabytkowych a także ( rok 196. ?) w pierwszomajowym pochodzie w Krośnie.
Muzea nie były zbytnio zainteresowane posiadaniem tego pojazdu. Za to "prywatni"- owszem. Samochód trzeba było ukrywać a mimo to po jednym z włamań do garażu ukradziono...jeden reflektor. Komuś brakował do innego pojazdu.
Taka huśtawka trwała przez lata. Opiekę nad samochodem przejął syn właściciela.
I nagle, około roku 1990, zabytkowy MARMON o seryjnym numerze 719555 zniknął.
Właściciel mógł oczywiście zrobić z nim co chciał. Tylko czemu przez tyle lat żadna instytucja rządowa nie spróbowała pozyskać takiego eksponatu? Eksponatu z Historią.

C.

Odpowiedz jest bardzo prosta, MARMON zniknął bo kasa była ważniejsza niż historia i patriotyzm , a rząd miał taki eksponat w dupie , bo dla niego był to tylko mały kawałek złomu .